به گزارش تارنمای خبری – تحلیلی بامجلس؛ به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، حبیب الله ظفریان، مدیرکل دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در دومین نشست گفتگوی «اندیشکده‌های جهان جنوب» با موضوع «جهان جنوب؛ برابری، گشایش و همکاری» که در شهر نانجینگ چین برگزار شد، با اشاره به سخنرانی نخست خود در این نشست عنوان کرد: جلسه نخست بر موضوع صلح و امنیت بین‌الملل متمرکز شدم و در این سخنرانی می‌خواهم در مورد رویکرد ایران در حوزه تعاملات اقتصادی با دیگر کشورها به ویژه کشورهای جنوب جهانی مباحثی را مطرح کنم.
وی با بیان اینکه رشد و پیشرفت نیازمند هم افزایی، همکاری جمعی و به اشتراک گذاری مزیت‌های نسبی برای رفع نیازهای اساسی یکدیگر است، گفت: جمهوری اسلامی ایران ضمن حمایت از ابتکارهای سازنده همچون «ابتکار توسعه جهانی»، بر این باور است که همکاری کشورهای جهان جنوب در حوزه انرژی، فناوری، صنعت، کشاورزی، تجارت و ترانزیت میتواند چشم‌اندازی روشن از نظم منطقه‌ای عادلانه، پیش چشم ملل جهان بگشاید.
وی با بیان اینکه قدرت‌های سلطه‌گر غربی با توسل به اجبار اقتصادی و تحریم، امنیت و رفاه اقتصادی و اصول تجارت عادلانه را در جهان به مخاطره انداخته‌اند، تصریح کرد: با وجود اینکه ملت ایران تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفته است اما نه تنها از حرکت باز نایستاده است بلکه از تهدید و تحریم‌های ظالمانه برای خود فرصت‌های زیادی ساخته و در مسیر پیشرفت خود به موفقیت‌های بسیاری دست یافته است.
مدیرکل دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس، یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که در کنار همکاریهای سیاسی و احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی، کشورهای جهان جنوب در مسیر رشد اقتصادی، مکملهای راهبردی خوبی برای یکدیگر خواهند بود و میتوانند خدمات متقابل ارزندهای در زمینه توسعه به یکدیگر ارائه دهند. همکاری های اقتصادی شکل گرفته در ذیل پیمان هایی نظیر شانگهای و بریکس، مثال های موفقی از این رویکرد هستند.
وی با بیان اینکه توسعه اقتصادیِ همکاری‌جویانه مستلزم گسترش پیوندهای اقتصادی بین کشورهاست در ادامه به ۳ مورد از مهمترین حوزه‌های اقتصادی بالقوه ایران برای گسترش همکاری‌ها اشاره کرد.
ظفریان مورد نخست را توسعه مسیرهای ترانزیتی و مواصلاتی دانست و عنوان کرد: ابتکار کمربند – راه و کریدور شمال – جنوب به عنوان طرح‌های کلیدی در حوزه اتصالات زیرساختی میتوانند در تقویت منافع مشترک کشورهای در حال توسعه و تقویت صلح در منطقه نقش ایفا نمایند.
وی با بیان اینکه از نظر ایران، این پروژه‌ها نه رقیب، بلکه مکمل یکدیگر هستند، توضیح داد: ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، حلقه وصل این طرح های زیرساختی است. ایران در مسیر یکی از کریدورهای ابتکار کمربند و راه، یعنی کریدور چین-آسیای مرکزی-غرب آسیا قرار دارد و میتواند پیوند دهنده شرق و غرب اوراسیا باشد. همچنین ایران میتواند از طریق کریدور شمال – جنوب حلقه وصل جنوب و شمال اورسیا باشد و آسیای مرکزی و روسیه را به هند پیوند دهد.
مدیرکل دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس، تاکید کرد: بندر اقیانوسی چابهار و گذرگاه‌های چابهار – سرخس میتوانند نقش بی‌بدیلی در اتصال کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی به دریای عمان و اقیانوس هند ایفا نمایند و بهره‌برداری از این شاهراه ارتباطی میتواند به ارتقا و ثبات زنجیره‌های تامین جهانی کمک کرده و امنیت را برای ملل منطقه به ارمغان آورد. شبکه حمل و نقل و ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران و نیز ظرفیتهای بندری ما در دریای خزر، خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند در خدمت تقویت مواصلات بین کشورهای جهان جنوب است.
وی ادامه داد: در ارتباط با ابتکارهای کریدوری، باید به این مسئله نیز اشاره کرد که چین از طریق جاده ابریشم باستانی، جهانی شد و این سعادت و رفاه از رهگذر این مسیر تجاری و بازرگانی در ایرانزمین پایداری یافت که نه تنها مهمترین مسیر در تسهیل تجارت و همکاری میان ملت‌های مختلف بوده، بلکه به مثابه ریسمانی فرهنگی جوامع گوناگون را در طول تاریخ به یکدیگر پیوند داده است. با احیای ابتکار کمربنده راه در جهان جدید، ملتها بار دیگر عزم راسخ خود را برای تحکیم دوستی و برداشتن گام‌های استوار در راه توسعه همگون و شراکت راهبردی برای شکل دادن به آینده امیدبخش برای سعادت جامعه بشری نشان داده‌اند.
ظفریان مورد دوم را توسعه مبادلات انرژی برشمرد و در خصوص آن گفت: در حوزه انرژی به عنوان زیرساخت توسعه اقتصادی، ایران با داشتن بزرگترین ذخایر مجموع نفت و گاز متعارف در جهان از یک سو و برخوداری از منابع طبیعی و موقعیت جغرافیای خاص، در برنامه بلند مدت خود به دنبال تبدیل شدن به مرکز مبادلات انرژی منطقه غرب آسیا با محوریت تجارت گاز و همچنین توسعه تجارت نفت، فرآورده‌های نفتی و برق است.
وی افزود: ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود امکان خریداری گاز مازاد در منطقه، از‌جمله گاز کشورهای روسیه و ترکمنستان و صادرات مجدد گاز وارداتی به‌همراه بخشی از گاز تولیدی داخل به کشورهای دارای تقاضای گاز در کل منطقه را دارد. افزون بر این، در حال حاضر ظرفیت بالفعل تجارت و سواپ نفت خام یا فراورده‌های نفتی از کشورهای حاشیه خزر به‌ویژه روسیه و قزاقستان وجود دارد. تجارت برق شامل واردات و صادرات برق نیز یوی از ظرفیت های مهم ایران است. همچنین ایران می تواند به عنوان تامین کننده انرژی در پروژه سیپک با کریدور اقتصادی چین- پاکستان به ویژه در حال حاضر که خط لوله گوره- جاسک تکمیل شده است، مشارکت نماید.
مدیرکل دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس، یادآور شد: از سوی دیگر، یکی از زمینه های اصلی همکاری با کشورهای حاضر در نشست به ویژه چین، سرمایه گذاری در توسعه میادین نفت و گاز ایران و مسیرهای انتقال آن در منطقه است که میتواند انرژی مورد نیاز کشورهای در حال توسعه را به صورت امن و پایدار تامین نموده و لوازم رشد و پیشرفت کشورهای منطقه را فراهم کند.
وی نکته سوم را توسعه صنعتی مبتنی بر صنایع ساخت محور، دانست و عنوان کرد: با توجه به ظرفیت های ایران در حوزه انرژی و حوزه معدن، توسعه صنعتی در ایران تا کنون متمرکز بر صنایع منبع محور بوده است. با این وجود، ایران به عنوان یکی از پیشروترین کشورهای صنعتی در غرب آسیا، به دنبال آن است با گذر از توسعه صنعتی مبتنی بر صنایع منبع محور، به سمت توسعه صنایع ساخت محور یا صنایع کارخانه‌ای حرکت نماید و به کارخانه تولید محصولات صنعتی در منطقه غرب آسیا تبدیل شود.
ظفریان تاکید کرد: در این راستا، ما بر این باور هستیم که بین نیاز چین به استمرار رشد اقتصادی و شکل دهی به زنجیره ارزش جدید و چشم‌انداز ایران برای تبدیل‌شدن به یک نظام صنعتی همپوشانی و هماهنگی بالایی وجود دارد. از این رو ایران ابتکار کمربند راه را نه به عنوان یک راه گذر بین المللی بلکه بستری برای توسعه زنجیره ارزش و ایجاد تحول صنعتی در امتداد این مسیر میداند.
وی افزود: با توجه به ظرفیتهای داخلی و فرصت بین‌المللی، مشارکت ایران در زنجیره ارزش چین در صنایع کارخانه‌ای نظیر خودروسازی و لوازم خانگی میتواند نقطه شروع مناسبی برای تعمیق همکاریهای دوجانبه و حتی چندجانبه با مشارکت کشورهای دیگر نظیر پاکستان، عراق و ترکیه باشد.
مدیرکل دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس، در پایان تاکید کرد: ما در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران، بر این باوریم که نشست‌های اندیشکده‌ای بین نخبگان میتواند تسهیل‌گر همکاری کشورهای جهان جنوب برای پیشبرد و توسعه اقتصادی در همه زمینه ها از جمله زمینه‌های انرژی، صنعت و حمل و نقل و همچنین تعریف ابتکارات نوین باشد.
