زندگینامه محسن اسماعیلی
دکتر محسن اسماعیلی، متولد ۴ اسفند ۱۳۴۴، یکی از برجستهترین چهرههای حقوقی و سیاسی ایران است که از فروردین ۱۴۰۴ بهعنوان معاون راهبردی و امور مجلس رئیسجمهور مشغول فعالیت میباشد.
اسماعیلی ترکیب منحصربهفردی از تحصیلات دانشگاهی و حوزوی را در کارنامه خود دارد و جایگاه ویژهای در نظام سیاسی ایران یافته است.
تولد و خانواده
محسن اسماعیلی در جنوب شرق تهران در خانوادهای مذهبی و متوسط متولد شد. برادر او، پرویز اسماعیلی، روزنامهنگار و دیپلمات پیشین محسوب میشود.
دوران دبستان و راهنمایی خود را در مدرسهای در محله اصفهانک گذراند و همواره بهعنوان شاگرد اول کلاس شناخته میشد.
زندگی شخصی
محسن اسماعیلی در شب عید غدیر خم سال ۱۳۶۹ ازدواج کرد و دارای سه فرزند است. او سعی کرده تعادلی میان فعالیتهای علمی، سیاسی و زندگی خانوادگی برقرار کند.
سوابق دفاع مقدس
یکی از ویژگیهای بارز محسن اسماعیلی حضور او در دوران دفاع مقدس است. در زمستان ۱۳۶۰ و در حالی که تنها ۱۶ سال داشت، راهی مرزهای کردستان شد. او در عملیاتهای مختلفی شرکت کرد و در یکی از آنها مجروح شد، بنابراین از جانبازان دفاع مقدس محسوب میشود.
ویژگیهای منحصربهفرد
محسن اسماعیلی چندین ویژگی منحصربهفرد دارد که او را در میان شخصیتهای سیاسی و علمی ایران متمایز میکند:
- اولین و تنها عضو غیرمعمم در تاریخ مجلس خبرگان رهبری
- ترکیب تحصیلات دانشگاهی و حوزوی در سطح عالی
- سابقه حضور فعال در دوران دفاع مقدس
- تسلط همزمان بر حوزههای حقوق، فقه و علوم قرآنی
تحصیلات علمی محسن اسماعیلی
تحصیلات دانشگاهی
محسن اسماعیلی در مدرسه عالی شهید مطهری کارشناسی و کارشناسی ارشد فقه و حقوق اسلامی را گذراند و سپس در سال ۱۳۷۸ مدرک دکترای حقوق خصوصی را با درجه عالی از دانشگاه تربیت مدرس دریافت کرد. او دو بار از سوی وزارت علوم بهعنوان دانشجوی نمونه کشوری معرفی شده است.
تحصیلات حوزوی
از سال ۱۳۷۳ به تحصیل در مقطع خارج فقه و اصول پرداخت و به مرتبه اجتهاد رسید. او از شاگردان برجسته مجتبی تهرانی است و در کلاسهای درس آیتالله سید علی خامنهای، سید محمد موسوی بجنوردی و محمد فاضل لنکرانی نیز شرکت داشته است.
عضویت محسن اسماعیلی در شورای نگهبان
محسن اسماعیلی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸، طی سه دوره متوالی، عضو حقوقدان شورای نگهبان بود. او جوانترین فرد بود که به عضویت این شورا درآمد.
در سال ۱۳۹۲، برای سومین بار با ۲۳۷ رأی موافق (بیش از ۹۱ درصد نمایندگان) در شورای نگهبان ابقا شد که این میزان رأی تاکنون بیسابقه بوده است.
نمایندگی محسن اسماعیلی در مجلس خبرگان رهبری
در انتخابات ۷ اسفند ۱۳۹۴، محسن اسماعیلی به نمایندگی از استان تهران در مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد. او با کسب ۱،۴۲۲،۹۳۵ رأی، نفر سیزدهم تهران شد و جایگاه تاریخی اولین و تنها عضو غیرمعمم این مجلس را به خود اختصاص داد.
اسماعیلی در این انتخابات تنها در دو فهرست «خبرگان مردم» (مورد حمایت هاشمی رفسنجانی) و «یاران اعتدال» (مورد حمایت هواداران دولت حسن روحانی) قرار داشت.
سوابق مدیریتی و اجرایی محسن اسماعیلی
ریاست هیئت تطبیق مصوبات دولت با قوانین
در شهریور ۱۳۹۲، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، مح
سن اسماعیلی را به عضویت و ریاست هیئت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین منصوب کرد. این مسئولیت را تا انتصاب به معاونت رئیسجمهور بر عهده داشت.
فعالیتهای آموزشی
اسماعیلی سوابق غنی در حوزه آموزشی دارد. او استاد و رئیس دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق بوده و در حال حاضر با رتبه دانشیاری عضو هیئتعلمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است.
معاونت راهبردی و امور مجلس
در ۲۶ فروردین ۱۴۰۴، مسعود پزشکیان رئیسجمهور ایران طی حکمی محسن اسماعیلی را به سمت معاون راهبردی و امور مجلس رئیسجمهور منصوب کرد. با این انتصاب، اسماعیلی عملاً جایگزین محمدجواد ظریف در معاونت راهبردی و شهرام دبیری در معاونت امور مجلس شد.
مهمترین سوابق و مسئولیتهای اجرائی
- رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۴-۱۳۷۶
- رئیس دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۸۳-۱۳۹۲
- مدیر گروه حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق علیهالسلام، از سال ۱۳۸۶-۱۳۹۲
- سه دوره عضویت در شورای نگهبان به عنوان عضو حقوقدان، ۱۳۸۰-۱۳۹۸
- رئیس هیئت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین و مقررات، از ۱۳۹۲ تاکنون
- نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری، از ۱۳۹۵-۱۴۰۳
- عضو هیأت پیگیری اجرای قانون اساسی، ۱۴۰۱-۱۴۰۳
- داور دعاوی ملی و بینالمللی در مرکز داوری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، ۱۴۰۰
- اخذ پروانه پایه یک وکالت دادگستری، ۱۴۰۲
آثار و تألیفات محسن اسماعیلی
محسن اسماعیلی نویسنده بیش از ۲۰ اثر در زمینههای مختلف حقوقی، فقهی و اجتماعی است. برخی از مهمترین آثار او عبارتند از:
آثار حقوقی:
- نظریه خسارت (انتشارات امیرکبیر)
- قوه قاهره (انتشارات سروش – پژوهش برگزیده سال)
- حقوق تبلیغات بازرگانی در ایران و جهان
- بررسی تحلیلی نظریات شورای نگهبان
- راهنمای حقوقی شهروندان
- گفتارهایی در حقوق شهری و شهروندی
آثار سیاسی و اجتماعی:
- جایگاه و مسئولیتهای رئیسجمهور
- مشارکت عمومی؛ حاکمیت ملی و نظارت همگانی در فقه سیاسی و حقوق اساسی
- قانون مطبوعات و سیر تحول آن در حقوق ایران
آثار فقهی و قرآنی:
- کلیات علوم قرآن
- پیوند دین و قانون
- درسهای ماندگار؛ نگاهی نو و گذرا به نهج البلاغه
- مهر و ماه
راههای ارتباطی محسن اسماعیلی
برای اطلاع از آخرین فعالیتها و آثار محسن اسماعیلی، میتوان از طریق کانالهای رسمی او در شبکههای اجتماعی اطلاع کسب کرد. همچنین وبسایت شخصی او نیز اطلاعات بهروز از فعالیتها و آثار جدید ارائه میدهد.
سایت: www.mohsenesmaeili.ir
اینستاگرام: dr.mohsenesmaeili
کلام آخر
محسن اسماعیلی امروز بهعنوان یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای حقوقی و سیاسی ایران، با ترکیب منحصربهفرد تجربههای علمی، اجرایی و جهادی، نقش مهمی در تدوین سیاستهای راهبردی کشور ایفا میکند.
حضور او در معاونت راهبردی و امور مجلس رئیسجمهور، فصل جدیدی از خدمتگذاری این شخصیت علمی-سیاسی به نظام و کشور محسوب میشود.



