به گزارش تارنمای خبری – تحلیلی بامجلس؛ به نقل از مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اجتماعی این مرکز در گزارشی با عنوان «روندپژوهی علل و پیشرانهای مهاجرت داخلی در ایران طی ۲۵ سال اخیر (۱۴۰۰-۱۳۷۵)» مهاجرت داخلی (درون استانی و بین استانی) را یکی از مهمترین عوامل تغییرات جمعیتی و رشد جمعیت شهرستانها و استانهای کشور دانست.
هدف از این تحقیق، کنکاش علل و پیشرانهای مهاجرت داخلی ایران طی ربع قرن اخیر (۱۴۰۰-۱۳۷۵) عنوان شده و آمده: بدین منظور، دادهها از منابع مختلف، مانند سرشماریها، آمارگیری نیروی کار و تحقیقات پیشین اخذ شد. یافتهها نشان داد، مهاجرت داخلی در ایران «سن گزین» و «جنس گزین» است.
در ادامه این گزارش بیان شده: عمده مهاجرت در سنین جوانی و بزرگسالی در مردان به دلایل اقتصادی و مربوط به اشتغال رخ داده است و زنان و کودکان به تبعیت از آنها مهاجرت کردهاند. تحلیل کلان نشان داد استانهای مهاجرفرست در مقایسه با استانهای مهاجرپذیر، به طور محسوسی نرخ بیکاری بالاتری به ویژه در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی داشتند.
در بخش دیگری از گزارش این نهاد پژوهشی بیان شده: همچنین توسعه انسانی (بهداشت، آموزش و رفاه)، همواره مهاجرتهای بین استانی را تحت تأثیر قرار داده است. در هر سه دوره مورد مطالعه، استانهای با سطح توسعه انسانی بالاتر، عمدتاً مهاجرپذیر و استانهای با سطح توسعه انسانی پایینتر، عمدتاً مهاجرفرست بودند. با توجه به این یافته ها، به نظر می رسد علل و پیشرانهای مهاجرت داخلی چند بعدی و پیچیده است و تاکید بر یک عامل سادهانگاری است.
در توضیح عوامل این مهاجرتها ذکر شده: از مهمترین این عوامل می توان به عوامل مربوط به کار (اقتصادی) و نابرابریهای موجود در توسعه انسانی مناطق جغرافیایی کشور اشاره کرد. به عنوان نتیجه نهایی، توسعه همه جانبه، متوازن و کاهش نابرابری بین مناطق جغرافیای کشور (چه شهری و روستایی و چه استانی) میتواند جریانهای مهاجرت داخلی در کشور را تعدیل و مدیریت آن را بهبود دهد.
مرکز پژوهشها به منظور مدیریت نظاممند و برنامهریزی بهتر برای مهاجرت داخلی پیشنهاداتی هم ذکر کرده و نوشته: فراهم کردن دادههای بیشتر و گسترش بستر مطالعاتی در زمینه مهاجرت، عوامل و پیامدهای آن و گسترش طرحهای اشتغال و توسعهای و تبعیض مثبت برای مناطق محروم و مهاجرفرست از جمله این پیشنهادها است.
توجه ویژه به ایجاد اشتغال برای بیکاران فارغالتحصیل دانشگاهی در استانهای مهاجرفرست و در نظر گرفتن سن و جنس به عنوان دو متغیر مهم و تاثیرگذار در سیاستهای مهاجرتی و تغییراتی که در ساختار سنی رخ میدهد از دیگر پیشنهادات مرکز پژوهش ها است.
این نهاد پژوهشی در آخرین پیشنهاد خود نوشته: در دستور کار قرار گرفتن توسعه متوازن، کاهش نابرابریهای منطقهای و ایجاد تعادل در شاخصهای توسعه انسانی بین مناطق جغرافیایی کشور هم باید مدنظر قرار گیرد.
